Is jouw religie waar? Als je denkt van wel, hoe kan je dat dan weten? En hoe zit het met al die andere religies? Of geef je er niet om, of jou religie waar is of niet? Gewoon geloven, dat is geen goede methode om er achter te komen of jou religie waar is. Deze methode wordt binnen alle religies gebruikt, en ze geloven eigenlijk allemaal dat hun religie, of hun stroming binnen de religie, de ware is, en dus dat andere religies en/of stromingen het niet bij het juiste eind hebben. Het mag duidelijk zijn, dat als meerdere religies en/of stromingen via geloof tot een dergelijke conclusie komen, dat ze concluderen dat de andere ongelijk hebben, terwijl die anderen ook de methode geloof gebruiken om tot hun conclusies te komen. Dus nee, geloof is geen goede methode om er achter te komen of jou religie waar is.
Dan nog de vraag, mag je wel twijfelen van jou religie, of wordt dat sterk ontmoedigd, of sterker nog, moet je blindelings volgzaam zijn zonder twijfel? Vooral als ik kijk naar de abrahamitische religies, dan zie je in de verhalen vaak een duidelijk onderliggend verhaal terugkomt, een verhaal van dat je niet moet twijfelen en blindelings moet volgen. Bij de islam is men nog net iets explicieter, het woord islam betekend letterlijk 'onderwerping' of 'overgave', dit past duidelijk in de abrahamitische traditie, wat ook in de Thora en bijbel in verhalen terugkomt. Nee, denk er vooral niet over na, en volg blindelings. Maar wat moet je dan blindelings volgen? Die heilige boekjes, die onhandige handleidingen? Die boeken zijn overduidelijk lastig te interpreteren, dus dan wordt het het blindelings volgen van diegene die jou de uitleg van het door jou aangehangen heilige boek geeft.
Blindelings volgen, dat is ook geen goede methode om er achter te komen of iets waar is of niet. Door blindelings te volgen, doe je oogkleppen op, en zal je alleen zoeken naar dingen die jou idee bevestigen en alles negeren en/of ontwijken, wat jou idee diskwalificeert. Dit wordt ook wel het confirmation bias genoemd. En mensen met tegenstrijdige ideeën kunnen hun eigen ideeën blindelings volgen, terwijl twee tegenstrijdige ideeën nooit beide waar kunnen zijn. Het mag duidelijk zijn dat blindelings volgen dus niet het pad is om er achter te komen of iets waar is.
Nu kan je je afvragen, maar wat is dan wel een goede methode om er achter te komen of iets waar is of niet? Dat is een goede vraag, waar vele filosofen zich al de kop over hebben gebroken. Een duidelijke, en onmiskenbaar goede manier, om tot ware kennis te komen is door Karl Popper beschreven: falsificatie. Het nadeel hiervan is, dat we alleen kunnen weten of iets onwaar is, echter bij herhaalde pogingen om iets te ontkrachten, en als dit telkens niet lukt, dan geldt dit als bevestiging, terwijl we altijd open moeten staan voor de mogelijkheid van falsificatie. Momenteel is de wetenschappelijke methode de beste methode om de waarheid te kunnen achterhalen, o.a. aangezien er voorspellingen worden gedaan, die falsifieerbaar, en dus toetsbaar zijn.
Dan kan je denken, maar het goddelijke laat zich niet meten. Met een dergelijke gedachte zijn twee problemen. Ten eerste, als het zich niet laat meten, hoe kan je dan weten of het wel of niet waar is? En ten tweede, vaak worden bij het goddelijke allerlei invloeden bedacht op onze fysieke wereld, en als deze invloeden er zijn, dan kunnen wij dat wel degelijk meten.
We kunnen zien, dat in religie twijfel wordt ontmoedigd, en blindelings volgen wordt aangemoedigd. Dit in tegenstelling tot de methode van falsificatie, waarbij je wordt aangemoedigd om te twijfelen, en om te kijken of de ideeën die je hebt, te falsifieren zijn. Ook zien we dat falsificatie het probleem van een confirmatie bias oplost, omdat je juist niet moet zoeken naar confirmatie, maar vooral ook naar falsificatie. Vraag je eens af, waarom zijn het niet twijfelen, en het blindelings volgen, van religie zo tegenstrijdig met de beste methode om waarheid te achterhalen?
Wat is er beter, als iemand jou voor de gek wilt houden? Dat die persoon jou aanmoedigt om te twijfelen, of jou je twijfel laat blokkeren en volgzaamheid nastreeft? Het antwoord is iets genuanceerder dan het in eerste instantie lijkt. Twijfel blokkeren en volgzaamheid nastreven, dat is natuurlijk een zeer goede methode om mensen te misleiden. Waar ik dan gelijk aan denk is het spreekwoord 'iemand zand in de ogen strooien', wat teruggaat op het 'slaapzand' wat in de ooghoeken komt, en het verhaal van Klaas Vaak. Iemand niet laten twijfelen, en blindelings laten volgen, is vergelijkbaar met mensen in slaap houden.
Echter bij mensen die net iets kritischer denken, daar werkt soms ook de truc om iets te roepen zoals 'controleer het voor jezelf', dus een soort toestemming om te twijfelen. Dit wekt namelijk vertrouwen bij een toehoorder, die kan denken, als zo'n persoon zegt dat je het zelf mag controleren, dan zal het wel waar zijn. En wij mensen zijn gewoonlijk nogal lui, en we willen niet alles gaan controleren. Het opgewekte vertrouwen kan er daardoor voor zorgen dat we op dit vertrouwen afgaan, en dit niet meer gaan controleren. Dus, zoals gezegd, het antwoord ligt iets genuanceerder, maar niet twijfelen, en iemand blindelings laten volgen, dat is de beste methode om iemand te misleiden. En de les die we kunnen leren moet zijn, dat als je wilt weten of iets waar is of niet, dat je er moeite in moet steken om dit dan ook echt te onderzoeken, waarbij je vooral moet kijken naar falsificatie van het idee.
Vraag je eens af, als jou religie waar is, waarom zou je dan niet mogen twijfelen, en waarom moet je blindelings volgen? Dit wordt duidelijk uit velen verhalen, om er maar eens een voorbeeld bij te halen, de opdracht aan Abraham om zijn zoon Isaac te offeren. Specifiek voor het christendom denk ook aan ongelovige Thomas, "zalig zijn zij, die niet zullen gezien hebben, en nochtans zullen geloofd hebben.", zoals aangegeven in Johannes 20, vers 29. Waarom is het voor religie zo belangrijk dat je het gelooft, zonder te twijfelen, en dat je blindelings volgt?
Als religie waar zou zijn, dan geeft het helemaal niet als iemand twijfelt, dan geeft het helemaal niet als iemand probeert religieuze uitspraken te falsificeren, aangezien als iets waar is, er geen falsificatie plaatsvind. Bij elke mislukte falsificatie, zou dan het idee bevestigd worden. Het probleem van falsificatie van religieuze ideeën wordt vanuit religie vaak voorkomen, door het doen van onfalsifieerbare uitspraken, echter niemand kan daar wat mee, want je kan dit nooit controleren. Gelukkig bevatten religieuze teksten en uitspraken voldoende falsifieerbare uitspraken, en het wordt tijd dat mensen eens goed gaan kijken of men die uitspraken kan falsificeren.
Hoe kunnen we te werk gaan? Laat ik een voorbeeld nemen uit Mattheüs 7, vers 7, "Bidt, en u zal gegeven worden;". Dit impliceert duidelijk dat je krijgt waar je om vraagt in gebed, lees ook vers 9 en 10. Nu moeten we niet kijken naar gebeden die wel lijken uit te komen, hierbij kunnen een confirmatie bias alsmede een beschikbaarheidsheuristiek een rol spelen, immers, mocht er ooit een gebed uitkomen, dan is dat bijzonder genoeg om dat goed te onthouden. We moeten dus kijken naar een gebed dat niet uitgekomen is, want het maakt niet uit, 1 uitgekomen gebed, of 1000 uitgekomen gebeden, als er 1 gebed niet uitkomt, dan is deze Bijbelse uitspraak gefalsificeerd.
Als je dit gaat doen, dan zal er vanuit de religieuze kant, in plaats van de falsifieerbare uitspraak, het zo gedraaid worden, dat het naar een onfalsifieerbare uitspraak gaat. Bijvoorbeeld door zoiets te zeggen als 'maar in de hemel komt je gebed straks uit'. Echter, daar kunnen wij bij de toetsing van de uitspraak ook wat op bedenken, namelijk maak de vraag in gebed zo specifiek dat dit hier op aarde, in het hier en nu vervuld wordt. Want alleen met falsifieerbare uitspraken, kunnen we de beste indicatie krijgen of iets waar is. En hoe specifieker de vraag, hoe beter het te controleren is. Vraag bijvoorbeeld voor 1 miljoen euro op je bankrekening deze maand, en vraag bijvoorbeeld om de opstanding van een specifieke overledene in de familie of vriendenkring deze maand. Worden deze gebeden verhoord, dan is dat toch wel een behoorlijke indicatie dat de uitspraak uit de bijbel kloppen. Ik denk dat u wel ziet, dat dat 'm niet gaat worden, en dat deze uitspraak eigenlijk al gefalsificeerd is.
Dan kan er nog het 'oprecht geloven' bijgehaald worden, hiermee wordt de uitspraak ook onfalsifieerbaar gemaakt, als het gebed niet uitkomt, dan was je niet 'oprecht gelovig'. Het doen van een specifiek gebed, dat kan geheel oprecht worden gedaan, en dat doen vele mensen geheel oprecht, zijn die mensen dan allemaal niet oprecht gelovig, omdat deze gebeden niet uitkomen? Shit, dan is niemand oprecht gelovig, heeft geloven dan nog wel zin, kan je je dan afvragen? Het is natuurlijk weer een poging om excuses te vinden voor het falen van de religie. Hoe vaker je dit soort excuses hoort, hoe meer je gaat begrijpen dat men jou probeert te misleiden.
De tijd van de twijfel de kop indrukken, en van het blindelings volgen, is voorbij. Het wordt tijd om de confrontatie aan te gaan met de vraag, of jou religie waar is. Durf je die vraag niet aan te gaan? Zou dat dan komen omdat je eigenlijk het antwoord al weet? Of maakt het jou gewoonweg niet uit of jou geloof waar of onwaar is?
Bedenk je, waarom religie het niet twijfelen, en het blindelings volgen promoot. Als religie waar zou zijn, zou dat namelijk niet nodig zijn. Het is tijd om wakker te worden, en het zand van Klaas Vaak uit de ogen te strijken, en religie te zien voor wat het is, een grote leugen, bedoeld om het volk te beïnvloeden, en tevens gebruikt om mensen op te lichten. Gelooft u het nog, ik in ieder geval niet.